Yenidoğan Sarılığı Neden Olur, Nasıl Tedavi Edilir?
Yenidoğan sarılığı, bebeklerin yaklaşık üçte ikisinde görülen bir durumdur. Genellikle kendiliğinden geçer, ancak bazı durumlarda ciddi komplikasyonlara yol açar. Sarılık, cilt ve gözlerin rengindeki değişikliklerle kendini gösterir. Şiddeti arttıkça, bu değişiklikler vücutta belirli bir sırayla ortaya çıkar. İlk olarak yüz bölgesinde renk değişimi gözlemlenir, ardından gövde, kol ve bacaklar gibi diğer bölgelere yayılır. Sarılık son olarak el içi ve ayak tabanında görülür. Sarılığın iyileşme süreci, ayaktan kafaya doğru ilerler, son olarak ise gözlerin beyaz kısmında düzelme gözlemlenir.
Yenidoğan Sarılığı Nedenleri
Sarılık, bebeklerin kanlarında yüksek miktarda bilirubin bulunması durumunda ortaya çıkar. Bilirubin, vücudun eski kırmızı kan hücrelerini parçalayarak oluşturduğu bir kimyasaldır. Normal şartlarda, karaciğer bu bilirubini kandan temizler. Ancak bebeklerin karaciğerleri, bilirubinden tamamen kurtulacak kadar olgunlaşmamışsa, bu madde birikmeye başlar. Bu biriken bilirubin, bebeğin cildinin sarı bir renk almasına neden olur.
Yenidoğan sarılığının nedenleri arasında aşağıdakiler yer alır:
- İç Kanama (Hemoraji): Bebeğinizin doğum sırasında veya sonrasında yaşadığı iç kanamalar, bilirubin seviyelerinin artmasına yol açar.
- Enfeksiyonlar: Bebeğin kanında bir enfeksiyon, özellikle sepsis gibi ciddi enfeksiyonlar, sarılığa sebep olur.
- Diğer Viral veya Bakteriyel Enfeksiyonlar: Bebeğin vücudunda başka viral veya bakteriyel enfeksiyonlar da sarılığa neden olur.
- Anne ve Bebek Kan Uyumusuzluğu: Anne ve bebek arasında kan grubu veya Rh faktörü uyumsuzluğu durumlarında, bebeğin kanı annenin kanıyla uyumsuz olabilir ve bu da sarılığa yol açar.
- Karaciğer Problemleri: Bebeğin karaciğeri normalden farklı çalışıyorsa veya bir bozukluğu varsa, bilirubin atılımı etkilenebilir ve sarılık meydana gelir.
- Enzim Eksiklikleri: Nadir durumlarda, bebeğin belirli enzimleri eksik olabilir ve bu da bilirubin metabolizmasını etkileyebilir, bu da sarılığa yol açar.
Yenidoğan Sarılığı Belirtileri
Bebeklerde görülen sarılığın en belirgin semptomu, ciltte ve gözlerin beyaz kısımlarında sararma olarak kendini gösterir. Bu durum, genellikle doğumdan sonraki 2 ila 4 gün içinde ortaya çıkar ve zaman içinde şiddeti artar. Yenidoğan bir bebeğin sarılığını değerlendirmek için sıkça kullanılan bir yöntem, bebeğin göğüs bölgesine hafif bir basınç uygulayarak baskı yapılan yerde sarı renk değişikliklerini gözlemlemektir.
Yenidoğan Sarılığı Nasıl Tedavi Edilir?
Yenidoğan sarılığı genellikle kendi kendine düzelir ve tedavi gerektirmez. Bu süreç, bebeğin karaciğeri geliştikçe bir ya da iki hafta boyunca devam eder. Bu dönemde, bebeği sık sık emzirmek gerekir. Çünkü bu, dışkılama sıklığını artırarak bilirubinin vücuttan daha hızlı atılmasına yardımcı olur.
Ancak, kendi kendine geçmeyen veya bilirubin seviyeleri yüksek seyreden durumlarda tedavi gerekir. Bu durumlarda aşağıdaki tedavi yöntemleri kullanılır:
- Fototerapi, bebeği özel bir lambanın altına yerleştirerek bilirubin seviyelerini azaltmayı hedefler. Bu ışık tedavisi, mavi-yeşil spektrumda ışık yayan özel lamba kullanımını içerir. Işık, bilirubin moleküllerinin yapısını değiştirir ve bu sayede vücut tarafından idrar ve dışkı yoluyla daha kolay atılmasını sağlar. Bu tedavi sırasında, bebeğin gözlerini korumak için genellikle göz yamaları kullanılır.
- İntravenöz immünglobulin, yüksek bilirubin seviyelerini düşürmek için bazı durumlarda tercih edilen ilaç tedavisini içerir. Bu farmakolojik ajanlar, bilirubinin vücuttan daha hızlı atılmasına ve bilirubin üretiminin azalmasına yardımcı olur.
- Kan değişimi, nadiren kullanılan bir tedavi yöntemidir ve şiddetli sarılığın diğer tedavilere yanıt vermediği durumlarda tercih edilir. Bu işlem, küçük miktarlarda kanın alınmasını ve yerine donör kanının verilmesini içerir. Bu sayede bilirubin seviyelerinin düşürülmesi ve maternal antikorların seyreltilmesi amaçlanır. Bu prosedür genellikle yeni doğan yoğun bakım ünitelerinde gerçekleştirilir.
